Gedichten uit Wijl Wij Dansen (1)

(1)   Blauwe reiger

Heel soms in een lichaam

komen de twee halve cirkels samen

die vleugel willen worden,

grijs door wringend wit omringd –

hijgende half-kleuren

tot hartverscheurde samenhang bezield.

De blauwe reiger vliegt! –

verwikkeld in genadeloze rust,

mensen, ramen daarlatend.

Ontstellend de vleugelslag.

(2)   Voor het stoplicht

’t Is omdat jij mijn botten nooit

te zien hebt gekregen

dat zij bont en blauw zijn

onder de gepaste kreuken

van het pak waarvan jij vond

dat het goed stond. Lach niet.

Ik houd het stuur nog vast omdat

jij naast mij zit.

Maar als het licht verandert

moeten deze bibberende handen

een heel huis door het dichtste daglicht slepen:

met levens tegelijk erin.

(3) Geologie

Wij waren verschillende manieren

om naar de zon te kijken,

noembare accenten, twee in ’t richten

van eenzelfde blik op licht.

Wat wij samen zagen – eerst herten, toen

luipaarden met geweldige vlekken,

later het strakke, wonderlijk warme

zwartwitte van varens aan de bodem –

moet nu bezinken, zinken,

onttaligd en onttogen

waar nergens smet is, nergens sprake meer.

Schimmen van fantastische gedrochten

(waaraan wij samen namen gaven) wachten

in vrede al, in vrede nog verschillend.

--Lloyd Haft (uit Wijl wij dansen, Querido 1987)

Boeddhistische gedichten van Zhou Mengdie 周夢蝶

Boeddhistische gedichten van Zhou Mengdie 周夢蝶

vertaald door Lloyd Haft[1]

(1)   Boom

Tegen de tijd dat licht en schaduw

tot vrucht zijn geworden

zul je ineens hartkloppend

aan gisteren denken.

Dan zul je een gezicht

van gepaste schoonheid dragen

zoals op geen Nieuwjaar.

Daar zal geen regen bij zijn,

geen sneeuw, geen spechten,

zelfs geen sliertje kwelling

als voelhoorn

om jezelf mee te plagen

in geval van verveling.

Is het vuur? of wat bezielt je anders

de aardkorst te doorbreken? Koud, hard.

Hoor je het niet: het geschreeuw

dat in je aderen omloopt?

‘Laat me een blad zijn!

Laat de herfstrijp mij rood verven

en de stroom zacht, zacht voorbijgaan!’

Als je tot jezelf komt

zul je één stuk groen zijn

en in die nacht vol dwarrelende sneeuw

zul je het duidelijk horen: dat eenzame bonzen

van de vleugels van de Vogel van Geluk.

(2)   Regels

Je schaduw is een boog.

Je spant je met je ik

tot luiden: volop.

Iedere dag wordt er een zon uit het Oosten

naar beneden geschud – rondje na rondje

koperrode herfst voltooid

in jouw drooggehangen handen.

Waarom laat je niet duizend handen,

duizend ogen groeien

aangezien je zoveel herfsten hebt,

zoveel ikken die nog naar beneden

geschud moeten worden?

(3)   Winterzonnewende

Te lang, te lang gezworven:

luit, zwaard, en kuisheid

met stof bevlekt.

Op de rug van de kraai

wordt de avondschemering

hoe kouder hoe zwaarder.

Waar blijven zij? –

de ster van eenzaamheid

en de maan van kuisheid

die mijn terugtocht moeten belichten?

Als bloedig testament

glipt uit de vingertoppen van de esdoorn

één blad los.

In de wildernis

steekt de kwajongen van de natuur

met bosbrand de tijgerbaard

van de herfstwind aan.

Straks komt het Uiteindelijke

jouw wenkbrauwen schroeien.

Ga terug, ga terug!

En wees er zuinig op: je schaduw, want

die is van jou.

(4)   Op de pont

Ach, bootje, belast met zoveel schoenen –

zoveel driehoekige dromen

die naar elkaar toe gaan, van elkaar af.

Diep diep schommelend

stil stil bewegend

mens op een boot, boot op het water, water op de oneindigheid.

Oneindigheid rust...oneindigheid rust op mijn vreugde,

op mijn verdriet, op dat wat in een oogwenk

er is, en er weer niet is.

Draagt het water al gaande de boot en mij?

Of ben ik het die met zijn gaan de boot, het water

moet dragen?

Duisternis prikkelt. De glimlach van Einstein

is troebel, troosteloos.

---

[1] Deze vertalingen verschenen eerder in De gids 1980: 5, pp. 336-341.

Zhou Mengdie (pseud. van Zhou Qishu, 1921- ) is één van de beroemdste Chineestalige dichters van deze tijd. Hij werd in 1921 in de provincie Henan geboren, kreeg als tiener nog privé-onderricht in de leer van Confucius en Mencius en in het klassieke Boek der Oden, en ging in 1948 als soldaat van het Nationalistische leger naar Taiwan. Later vestigde hij zich als tweedehands boekverkoper in Taipei. In zijn dichterlijk werk wordt een zeldzaam evenwicht bereikt tussen boeddhistische denkbeelden, invloeden uit de klassieke Chinese poëzie, en de westerse literatuur die hij via Chinese vertalingen heeft leren kennen. Vaak is zowel een metafysische als een erotische interpretatie mogelijk. In het eerste geval spreekt de dichter zichzelf aan; hij maant zichzelf tegen de identificatie met zijn alledaagse ego. Volgens de tweede (erotische) uitleg symboliseert de geliefde de schepping of verschijning als geheel, of staat zij voor één pool van de verhouding van elk ‘ik’ tegenover een ‘niet-ik’. Door het vermijden van rationele verbanden, en door het gebruik van een beeldspraak vol ‘onmogelijke’ tegenstellingen, bereikt Zhou soms effecten die ‘dadaïstisch’ of ‘surrealistisch’ aandoen, maar waarin toch een geestelijk ordeningsprincipe aanwezig is. Dit principe is irrationeel maar niet ‘absurd’.